رابیعه قادیرین جوابیه سی

چینین سینجان موختار بؤلگه سینده خانلارلا اویغور تورلری آراسیندا باش وئرن ائتنیک قارشیدورمالار نتیجه سینده اؤلنلرین سایی ۵۰۰-دن آرتیقدیر. بو باره ده سی.ان.ان تورک-ه حاضیردا ۴ ایله یاخیندیر کی، آ.ب.ش-دا موهاجیرتده اولان منشاجه اویغور تورکو اولان رابیعه قادیر دئییب.

چینده باش وئرن سون حادیثه لرله باغلی اولاراق پئکن طرفیندن خالقی قییاما قالدیرماقدا ایتتیهام اولونان رابیعه قادیر واشینقتوندا اویغور تورکلرینه قارشی هاقسیزلیقلارا قارشی کئچیریلن نوماییشده بیلدیریب کی، باش وئرن حادیثه لره گؤره او، گوناهکار دئییل. ” حادیثه لره گؤره من مسئول دئییلم. اویغور خالقینی چوخ تزییق آلتیندا توتدولار. اورومچیده، آلماندا، استرالیادا، آمئریکادا کئچیریلن نوماییشلری ده من کئچیریرم؟ دیکتاتورلوغون تزییقی اورتادادیر، گوانگدونگدا ۸۰۰ ایشچییه هوجوم ائدیلدی. خالق بونا رئاکسییا اولاراق کوچه یه چیخدی، رهبرلیکدن جاواب ایسته دی. گوناهکارلاری تاپ دئدی. هئچ اهمیت وئرمه دیلر. عدالت ایسته ینلر، آزادلیق ایسته ینلر بو قدر اؤلومدن نئجه مسئول اولا بیلرلر ” ، -دئیه او علاوه ائدیب.

ر. قادیر داها سونرا قئید ائدیب کی، چینده باش وئرن سون حادیثه لرده ان آزی ۵۰۰ آدام اؤلوب. او، بو رقمین مینه چاتا بیله جگینی ده ایستیثنا ائتمه ییب. ” من کیمسه یه کوچه یه چیخین دئمه دیم. آما دئسیدیم ده سهو اولمازدی. چین رهبرلیگی اویغور خالقینا ازیت ائتدی. تحصیل حاقینی، دیل حاقینی الیندن آلدی. آزادلیق دئیه نی حبسه آتدی. ”

رابیعه قادیر حساب ائدیر کی، چین رهبرلیگی حادیثه لری اوزون مودت پلانلاشدیریب. ایقتیصادی بؤهرانا گؤره، چوخ سایدا چینلی اویغور بؤلگه سینده کی ائنئرژی لاییهه لرینده چالیشماغا گؤندریلیب. اویغورلار ایسه چی نین شرقینده کی ایش یئرلرینه گؤندریلیبلر. اویغورلار هم بو مجبوری کؤچه، هم ده تورپاقلارینا خان چینلیلری نین یئرلشمه سینه قارشی چیخیرلار.

” اویغور خالقی منی آنالاری کیمی قبول ائدیر. من ده اونلارین آزادلیق ایدیعالارینا خیدمت ائتمه یه دوام ائده جگم ” ، دئیه رابییا علاوه ائدیب.

قئید ائدک کی، ۵۶ فرقلی ائتنیک قروپون یاشادیغی چی نین اساس اهالیسی خانلاردیر و سایلاری ۱.۱ میلیارددان چوخدور. آذربایجان تورکجه سینه ان یاخین شیوه ده دانیشان، اؤزلرینی تورک آدلاندیران اویغورلارین و یا شرقی تورکوستانلیلارین چینده رسمی سایی ۱۰ میلیوندور. غئیری-رسمی معلوماتلارا گؤره ایسه اونلارین سایی ۸۰ میلیونو کئچیر. رقملر آراسیندا اولان بو فرق چین هؤکومتی نین تطبیق ائتدیگی عاییله پلانلاشماسی سییاستیندن قایناقلانیر. بو سییاسته گؤره خان عاییله لری ۱ اوشاغا، اویغور عاییله لری ایسه ۲ اوشاغا مالیک اولا بیلر.

موسلمان اولان اویغورلار بو قاداغالارا تابئ اولمورلار و عاییله لرده اوشاق سایی عادتن ۵-ای کئچیر. بونا گؤره ده اویغورلارین چوخو چی نین رسمی تحصیل سیستئمیندن کناردا قالاراق، کاشقار و اورومچی کیمی ایری شهرلرده بئله موللاخانا تحصیلی ایله کیفایتله نیرلر و رسمی قئیدیاتا دوشمورلر.

۱۹۶۰-جی ایللرده اورومچی ۳۰۰ مین اهالیسی اولان و یالنیز اویغورلارین یاشادیغی بیر شهر ایدی. شهرده چینلیلرین بو قدر آرتماسی چین هؤکومتی نین آپاردیغی کؤچورمه و آسسیملیاسییا سییاستی نین نتیجه سیدیر. حاضیردا دونیادا ۲۰ میلیونا یاخین اویغور موهاجیری وار و اونلار اویغوروستانین آزادلیغی اوغروندا موباریزه آپاریرلار.

اصلا کاشقاردان اولان یوسیف بئی موخلئسی اوزون مودت اویغوروستان خالق جبهه سی نین لیدئری اولوب. اونون اؤلوموندن سونرا بو وظیفه یه رابیعه قادیر سئچیلیب. چینده تانینمیش ایش آدامی اولان رابیعه خانیم قادیر و اری اویغوروستانین آزادلیغینی دستکله دیگی اوچون حبسخانایا سالینمیشدی. آزادلیغا چیخاندان سونرا او، موهاجیرت ائده رک آزادلیق موباریزه سینی دوام ائتدیریر.ans 

بای بک سیته سی