سرکوبی اویغورها وهمصدائی چین و جمهوری اسلامی(تریبون)

ماشااله رزمی:  در تظاهرات دهمین سالگرد 18 تیر در تهران دسته ای از تظاهر کنندگان مسیر خودرا بطرف سفارت چین انتخاب کرده بودند تا به حمایت چین از انتخابات تقلبی در ایران اعتراض بکنند . جا دارد این عمل سمبلیک و بدنبال آن سرکوبی اویغورها توسط دولت چین ازجنبه های مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد وهماهنگی سیاستهای سرکوبگرانه هردوطرف محکوم گردد زیراجمهوری اسلامی علیرغم ادعا های اسلام پناهی اش ، سرکوب مسلمانان اوبغور را محکوم نکرده و حتی از انعکاس درست اخباراین واقعه بزرگ خودداری کرده است.

26 ژوئن2009 عده ای ازچینی های هان(ملیت اکثریت درچین) بخوابگاه کارگران اویغور( ترک های شماغرب چین ) که در یک کارخانه اسباب بازی سازی درگانگ دونگ واقع در ایالت کانتون در جنوب چین هجوم می برند و دونفر از کارگران اویغوررا باتهام تجاوزبه دو زن هان کشته و 118نفر را بشدت زخمی می کنند درحالیکه اویغورها مدعی هستند که هان ها به زن های اویغور تجاوز کرده اند.خبر این حادثه در سراسر دنیا پخش می شود و ده روز بعد یعنی پنجم ژوئیه چند صد نفر از جوانان اویغور در شهر اورومچی در پایتخت جمهوری خودمختار سین کیانگ (ترکستان شرقی ) در مقابل دفتر حزب کمونیست چین در میدان مرکزی جمع می شوند و با تظاهرات آرام ازمقامات مسئول چینی می خواهند که علت کشتار اویغور ها در گانگ دونگ روشن شود و عاملین جنایت مجازات شوند .دعوت به این تجمع از طریق اینترنت انجام گرفته بود .
پلیس برای متفرق کردن تظاهرات به خشونت متوصل می شود و تظاهر کنندگان با پلیس در گیر می شوند . در عرض چند ساعت این درگیری به جنگ بین چینی های هان و ترک های اویغور تبدیل می شود و تعداد زیادی کشته و زخمی می شوند . روز ششم ژوئن هان ها که عضو ارتش خلق هستند (نظیر نیروی بسیج در جمهوری اسلامی ) با همراهی پلیس به محلات اویغور نشین حمله می کنند وبا تخریب خانه ها و مغازه ها  تعداد زیادی را کشته و تمام مرد ها و جوان ها را دستگیر می کنند .دولت چین پنجاه نفر ازخبرنگاران خارجی را به اورومچی می برد تا وانمودبکند که اویغورهای  مسلمان ، هان های غیر مسلمان را قتل عام کرده اند اما تظاهرات زنان اویغورکه شوهران و پسرانشان کشته یا دستگیر شده بود دولت چین را غافلگیر می کند و واقعیت قضیه آشکار می گردد.
بلافاصله دولت چین بیست هزارنیروی نظامی کمکی به اورومچی اعزام نموده وحکومت نظامی برقرارمی کند اما باز نا آرامی  ها تا روز جمعه یازده ژوئیه ادامه می یابد و دولت دستور می دهد که از ورود مردم به مساجد جلوگیری شود که این مساله نیز مسلمانان بی طرف را ناراضی می کند . طبق آخرین آمار دولتی در ناآرامی های اورومچی و در گیری قومی بین هان ها و اویغور ها 192 نفر کشته ، 1600 نفر زخمی شده و دو هزارنفر دستگیر شده اند . درگیری بین هان ها و اویغور ها بعد از واقعه میدان تی آن من که بیست سال پیش رخ داد بزرگترین حرکت علیه حکومت مرکزی بوده است . طبق نوشته روزنامه لوموند بر اساس اظهارات پزشکان بیمارستانهائی که کشته ها و زخمی هارا پذیرفته اند اکثراویغورها براثر تیراندازی پلیس و با گلوله کشته شده اند درحالیکه هان ها با سنگ و چوب کشته شده اند

با اینکه خبرجنگ قومی در ترکستان شرقی از روز شروع درگیری سر تیتر خبرهاست اما جمهوری اسلامی آنرا ندیده می گیرد زیرا دولت چین در صحنه بین المللی برای جمهوری اسلامی پوشش دیپلماتیک ایجاد می کند ودر عوض از امتیاز های اقتصادی در ایران بهره مند می گردد . هر دو دولت هماهنگی کاملی در تبلیغات خودبا یکدیگر دارند و بدین جهت علیرغم اینکه تعداد زیادی مسلمان در اورومچی کشته شده اند وحتی نخست وزیر و رئیس جمهور ترکیه وقایع شهر اورومچی را نسل کشی مسلمانان اویغور نامیده اند سران جمهوری اسلامی و مطبوعات تحت سانسورایران با تمام ادعا های اسلام خواهی شان عملا در باره این وقایع سکوت کامل اختیارکرده اند و با این کار خود نشان داده اند که دفاع از مسلمانان فلسطین تبلیغات سیاسی بیش نبوده  و فاقد قصد و انگبزه سالم است . مرگ دسته جمعی مسلمانان اویغور نادیده گرفته می شود درعوض همزمان با آن  برای مرگ یک زن مسلمان در اروپا های و هوی راه انداخته می شود . جمهوری اسلامی درگذشته در چچنیا به روسها باج داد واکنون  در ترکستان شرقی هم به چینی ها باج می دهد . با این وصف هیچ مسلمان واقعی دیگر اسلامی بودن حکومت تهران را باور نخواهد کرد .


اویغورها کیستند؟

خواجه رشیدالدین فضل اله همدانی در مجمع التواریخ می نویسد که کلمه اویغور در زبان ترکی قدیم بمعنی جمع است    خان ترک ، اوغوزخان نه پسر داشته است که جمع آنها را اویغور گفته اند . اویغورها یکی از معروفترین ملل ترک هستند که فرهنگ و زبان آنها پایه سایر زبانهای ترکی محسوب می شود و از اولین ملل ترک زبان بوده اند که به دین اسلام گرویده اند . موطن اصلی اویغورها ترکستان شرقی  در آسیای مرکزی و شمالغرب چین می باشد و شهرکاشغر پایتخت قدیمی ترکستان بزرگ بوده است . اویغورها در طول تاریخ در ترکستان بزرگ که شامل ترکستان شرقی و مغولستان و قسمت عمده کشور های فعلی آسیای مرکزی می باشد حکومت کرده اند . محمود کاشغری بزرگترین شخصیت تاریخی تمام ترک ها اولین دایرت المعارف دنیا را بنام « دیوان لغات الترک » درقرن یازده میلادی تدوین کرده است . این کتاب که ماخذ اصلی لغات واصطلاحات و ضرب المثل های ترکی می باشد برای معرفی ترک ها به اعراب در دوران طلائی اسلام تدوین شده است .
رشته کوههای بلند به ارتفاع پنج هزار متر ترکستان شرقی را از خاک اصلی چین جدا می سازد . از این منطقه در ادبیات فارسی بنام ختا و ختن یاد شده است . ترکستان شرقی بزرگتر از ایران و حدود یک میلیون و هفتصد هزار کیلومتر مربع وسعت دارد که بخش بزرگی از آن صحاری آسیای مرکزی است . جمعیت فعلی ترکستان شرقی که چینی ها آنرا سین کیانگ نامگذاری کرده اند  بیست میلیون نفر است . شغل عمده اویغور ها در گذشته غیر از دامداری و زراعت ، پیشه وری و تجارت در جاده ابریشم بوده و خط و زبان اویغوری در جاده ابریشم رایج بوده است . اویغور ها خط مخصوص خود را دارند واغلب نوشته هائی که ازدوره مغولان وحکومت تیموریان در ایران باقی مانده بخط اویغوری می باشد . زبان مغولی خط مخصوص بخود نداشته لذا مغول ها برای اداره امپراطوری مغول خط اویغوری را انتخاب کرده بودند .

نفوذ چین در ترکستان شرقی

سابقه نفوذ چینی ها در ترکستان شرقی به دوره باستان می رسد و چینی ها آنجا را همواره جزئی از خاک چین دانسته اند اما می دانیم که درطول تاریخ ترکستان بزرگ حکومت های مستقل خود را داشته است و رابط چین با دنیای اسلام در آسیای مرکزی بوده است . در قرون معاصر در سال 1884 میلادی در دوره امپراطوری منچو، چینی ها ترکستان شرقی را تسخیر کردند و نام آنرا تغییر داده « سین کیانگ » نامیدند که در زبان چینی بمعنی « مرز جدید » می باشد .
در سال 1933 جمهوری مستقل ترکستان شرقی ایجاد شد و در دوره جنگ دوم جهانی در سال 1944 نیز حکومت تازه ای با کمک شوروی تاسیس شد و تا سال 1949 ادامه یافت . این دولت ارتش مخصوص خود را داشت که توسط نظامیان شوروی آموزش داده شده بودند . با پیروزی مائو تسه تونگ و تاسیس چین کمونیست شوروی ها مایل بودند که حکومت ترکستان شرقی به چین ضمیمه شود ولی رهبران حکومت آنجا موافق نبودند بدینجهت شوروی ها رهبران ترکستان شرقی را به مسکو دعوت کردند که هواپیمای حامل آنان بعلت نامعلومی سقوط می کند و تمام رهبران اویغور کشته می شوند. سرنوشت حکومت مستقل ترکستان شرقی و همچنین سرنوشت رهبران آن ضمن هم زمان و هم فرهنگ بودن از نظر سیاسی نیر بسیار شبیه سرنوشت حکومت ملی و رهبران فرقه دموکرات آذربایجان در سال های پایانی جنگ دوم جهانی است ومطالعه این موضوع از نظر تاریخی می تواند آموزنده باشد .
ارتش چین بدنبال این واقعه و کشته شدن رهبران اویغوربدون مقاومت جدی وارد ترکستان شرقی می شود و باین ترتیب ترکستان شرقی بعنوان یک ایالت خود مختارجزوفدراسیون چین کمونیست می شود و اورومچی پایتخت سین کیانگ  می گردد .

در سال 1949 هنگامی که ارتش چین وارد ترکستان شرقی شد ، چینی های ساکن آنجا تنها شش در صد جمعیت را تشکیل می دادند ولی طبق آمار رسمی دولتی با مهاجرت انبوهی که طی شصت سال گذشته انجام گرفته هم اکنون چینی های هان 41 در صد جمعیت را تشکیل می دهند ودر شهر دومیلون نفری اورومچی چینی ها اکثریت شده اند .  با توجه به وجود انبوهی از کازاخ ها ، اوزبک ها و قیرقیزها ، مغول ها و هوئی ها درترکستان شرقی بنظر می رسد که اگر وضع بهمین روال ادامه یابد بزودی اویغور ها در وطن خود شان به اقلیت مطلق تبدیل خواهند شد . اویغورهای چین بیست میلیون نفر بر آورد شده اند که هم اکنون تنها 9 میلیون نفر آنان در ترکستان شرقی ساکن هستند .

منابع عظبم نفت و گاز در ترکستان شرقی آنجا را به یک منطقه استراتژیک تبدیل کرده است . در ترکستان شرقی قانون هر زن و شوهر یک فرزند که در سایر نقاط چین رایج است اجباری نمی باشد و اویغور ها اغلب فرزندان متعدد دارند با این وجود مهاجرت انبوه هان های چینی ترکیب جمعیتی را کاملا بهم زده است . دولت چین سرمایه گذاری های عظیمی در این خطه کرده است ولی این سرمایه گذاری کلا بضرر اویغور ها تمام شده زیرا هان های مهاجر در کادر ارتش خلقی به این منطقه اعزام می شوند و صاحب زمین و پست های کلیدی می گردند و تنها کارهای کوچک و روز مزدی برای اویغور ها باقی می ماند بطوری که کارگران زراعی عموما از اویغورها می باشند و صاحب کار ها مهاجرین هان هستند . کسی که عضو ارتش خلقی است خانواده اش نیز ارتشی محسوب می شود ودارای امتیازات بیشماری است که می توان آن امتیازات را با امتیازاتی که پاسدارها در جمهوری اسلامی دارند مقایسه کرد . بعد از انقلاب فرهنگی چین ، سیاست های آزادسازی اقتصاد ی با سیاست انقلاب کشاورزی که در ترکستان شرقی عملا بصورت کلنیزاسیون زراعی در آمده همراه شد و ترکستان شرقی بعلت خاک مرغوب و هوای مناسب به مرکز تولید پنبه و باغداری تبدیل شد تا آنجا که بزرگترین کارخانه تولید رب گوجه فرنگی دنیا که محصولاتش به تمام کشور های جهان صادر می شود در ترکستان شرقی تاسیس شده است .

از نظر اقتصادی درگیری قومی در گانگ دونگ که یک سوم صادرات چین از آن منطه صنعتی است ، دلیل آشکار سرایت بحران اقتصادی جهانی در چین است و کارگران یک محل بعلت بیکاری حاصل از بحران کارگران غیر بومی را تحمل نمی کنند و سیاستهای نادرست حرب کمونیست چین در برخورد با مساله اقلیت های ملی با توجه به فاصله ای که بین فقر و ثروت ایجاد شده است بحران را تشدید می کند . در چین 56 ملیت مختلف زندگی می کنند و دولت چین برای آسیمیله کردن آنها نیروی جوان را جابجا کرده و دوراز زادگاهشان بکار می گیرد در مورد اویغور ها که یکی از پر شمارترین ملت ها هستند جابجائی نیروی کار گاها با زور همراه است و قبل از واقعه اخیر هشتصد کارگر اویغور برای کاردریک کارخانه اسباب بازی سازی درگانگ دونگ یعنی پنجهزارکیلومتردورتر از ترکستان شرقی زادگاه اویغورها  انتقال یافته اند .

اهمیت ژئوپلتیک ترکستان شرقی

وجود منابع عظبم نفت و گاز و همسایگی ترکستان شرقی با روسیه ، مغولستان ، کازاخستان ، قرقیزستان ، افغانستان و پاکستان ، این ایالت زرخیز را به میدان رقابت های سیاسی قدرتهای یزرگ تبدیل کرده است . از آغاز قرن بیستم روشنفکران اویغور تحت تاثیر سیاست های گوناگون بوده اند . ما بین دو جنگ جهانی بخشی از روشنفکران اویغور گرایش به سوسیالیسم و بخشی دیگر گرایش به کمالیسم داشته اند که در نهایت با تشکیل دولت مستقل در سال  1944 تمایل سوسیالیستی بقدرت می رسد ولی با پیوستن ترکستان شرقی به چین ، مخالفان دولت چین ازجمله آمریکا می کوشند از مساله ملی اویغور علیه چین کمونیست بهره برداری بکنند تا اینکه در سال 1972 ریچارد نیکسون رئیس جمهور آمریکا به چین سفر می کند و روابط چین و آمریکا عادی می گردد و آمریکا سیاست حمایت از گروههای جدائی طلب را کنار می گذارد .
بعد از آن بین چین و شوروی اختلافات شدید مرزی ایجاد می شود و تا مرحله جنگ محلی پیش می ربود . در این دوره شوروی می کوشد بخشی از اویغورهاراکه از دوره حکومت مستقل ترکستان باقی مانده بودند دوباره فعال سازد اما چندان موفق نمی شود و با بهبود روابط چین و شوروی مساله خاتمه می یابد .
هنگام حضور شوروی ها در افغانستان ، دولت اسلامی پاکستان برای گرفتن بعضی امتیازات از چین اقدام به جذب بعضی از اویغورهای مسلمان تند رو نموده و آنهارا در کنار گروه مجاهدین افغان آموزش نظامی می دهد و بدینسان گروههای تندرو اسلامی اویغور شکل می گیرد اما بعدا دولت پاکستان برای مقابله با دشمن اصلی اش هندوستان به کمک های فنی و تسلیحاتی چین نیازمند می شود و چین نیز هم برای تکمیل پروژه بمب اتمی پاکستان و هم ساخت موشک های دور برد با پاکستان همکاری می کند و باین ترتیب مساله حمایت از اسلامیون تند رو اویغورمنتفی می شود .
هم اکنون دیاسپورای اویغور در کشورهای کازاخستان ، قر قیزستان ، ترکیه ، آلمان و ایالات متده متشکل و فعال است و در مجموع به مبارزه مسالمت آمیز و نافرمانی مدنی روی آورده است .دیاسپورای اویغور در ترکیه سیصد هزار نفر است .

جنبش ملی اویغور در سال های اخیر

با انحلال اتحاد شوروی و با استقلال مجدد جمهوری های آسیای مرکزی ناسیونالیسم اویغور نیز که هرگز خاموش نشده بود تولد دوباره می یابد اما دوران دیگر دوران جنگ سرد و مبارزه ایدئولوژیک نبود بدینجهت گروههای متعدد اویغور و عموما در خارج از کشور فعال می شوند . چند سالی جنبش ملی اویغور در کشمکش های درونی و پراکندگی سر می کند تا اینکه کنگره جهانی اویغورها بعنوان یک جنبش دموکراتیک و لائیک به پراکندگی ها پایان می دهد ولی در همین حال واقعه یازده سپتامبر در آمریکا به دولت چین امکان می دهد تحت عنوان مبارزه با تروریسم تبلیغات وسیعی را برای مسلمان افراطی و تروریست نشان دادن جنبش ملی اویغور براه اندازد دستگیری عده ای از اویغور ها در افعانستان و انتقال آنان به زندان گوانتانامونیزخوراک تبلیعاتی برای دولت چین تولید می کند. بعضی از عملیات تروستی اویغورهای افراطی نیز مانند کشتن پلیس هائی که مشغول ورزش صبحگاهی بودند ، آب به آسیاب تبلیغات چین می ریزد .
محور فعالیت اویغور ها در دوره جدید پایان دادن به سیاست کلنیالیستی چین در ترکستان شرقی است . مساله حفظ هویت فرهنگی ، دینی و ملی  و همچنین پایان تبعیضات سیاسی  و اقتصادی خواست های قانونی اویغور های داخل ترکستان شرقی است .
دور جدید فعال شدن جنبش ملی اوبغور با نام « ربیعه قادر» زنی شصت و سه ساله و مادر یازده فرزند گره خورده است . این زن که به مادر اویغور معروف شده در پانزده سالگی با یک کارمند حزب کمونیست ازدواج می کند و از اوصاحب شش فرزند می شود . در دوره انقلاب فرهنگی چین از شوهرش جدا شده و یک مغازه لباسشوئی دایر می کند و بزودی آنرا به فروشگاههای زنجیره ای تبدیل می کند و همچنین با یک روشنفکر اویغوربنام صدیق روزی که مدت ده سال در اردوگاههای کار اجباری بسر برده بود ازدواج می کند و تعداد فرزندانش را به یازده می رساند . با استقلال جمهوری های تازه در آسیای مرکزی کار تجاری اش را با این کشور ها گسترش می دهد و بعنوان زن میلیاردر و ثروتمند ترین زن اویغور معروف می شود و در عین حال بعضویت شورای خلق برگزیده می شود . دولت چین پیروزی های تجاری ربیعه قادر را بحساب درستی سیاستهای اقتصادی دولت می گذارد و اورا چون سمبل موفقیت زن اویغور معرفی می کند .
درسال1997 درشهر گلجه ( مینینگ) در نزدیکی مرزهای قرقیزستان شورش محلی اویغور ها رخ می دهد .ربیعه قادر از اویغور ها طرفداری می کند واین عمل بمزاق مسئولین حرب کمونست خوش نمی آید اما چون ربیعه قادر مصونیت نمایندگی داشت نمی توانند کاری بکنند تا اینکه مانع انتخاب بعدی او بنمایندگی شورای خلق می شوند و چندی بعد بعنوان  خیانت به خلق و فاش کردن اسرار دولتی به مرگ محکوم می کنند جرم او ارسال بریده های روزنامه های چینی به شوهرش در خارج از چین بود و ربیعه قادر شش سال در زندان می ماند وسازمان تجاری او ازهم می پاشد و دوپسرش زندانی می شوند که همچنان در زندان هستند .
 در سال 2005 در اثر فشارهای بین المللی ربیعه قادربعلت بیماری از زندان آزاد می شود و به شوهرش در ایالات متحده آمریکا می پیوندد . آزادی او یک معامله سیاسی بود . بگفته رئیس سازمان عفو بین الملل ، سازمان ملل متحد قطعنامه ای را برای محکوم کردن چین بخاطر نقض حقوق بشر حاضر کرده بود در آن موقع با مذاکراتی که با مسئولین چینی صورت می گیرد ربیعه قادر آزاد می شود و قطعنامه مربوطه ندیده گرفته می شود .
ربیعه قادر بعد از معالجه برهبری کنگره جهانی اویغور ها انتخاب می شود و در سال 2008 دوباره در این پست  ابقاء می شود . وی که همیشه با کلاه  اویغوری (عرقچین جهارگوش) و با زبان اویغوری با رسانه های خبری روبرو می شود می گوید :
دولت چین بیش ازهمه به ما حمله می کند چون ما مبارزه مسالمت آمیز می کنیم زیرا اگر بمبی در گوشه ای منفجر شود مقامات رسمی چین خوشحال می شوند و آزادی خواهان اویغور را تروریست معرفی می کنند .
دولت چین در تبلیغات رسمی ربیعه قادر را آلت دست سیاستهای آمریکا ، تروریست و تجزیه طلب  معرفی می کند وادعا می کند که درگیری اتنیک در اورومچی نیز با برنامه ریزی او بوده است . چینی ها ربیعه قادررا با دالای لاما رهبر اوپوزیسیون تبت مقایسه کرده و تمامی عملیات تروریستی را در سین کیانگ زیر سر او می دانند .
تبلیغات دولت چین علیه مخالفانش آنقدر شبیه تبلیغات جمهوری اسلامی علیه ایرانیان خارج کشور است که با یک بگاه می توان کپیه برداری این سیاستها را از یکدیگربه آسانی تشخیص داد .
دولت چین از اتباع خود می خواهد که در سایه رونق اقتصادی کشور به اندوختن ثروت مشغول بشوند و در سباست دخالت نکنند ولی همه انسانها را نمی توان برای همیشه غیر سیاسی نگاهداشت . تجربه نشان می دهد که نه سوسیالیسم و نه دموکراسی قادر بحل مساله ملی نیستند و این مساله تنها با حق تعیین سرنوشت ملل بدست خودشان قابل حل است .

آینده ترکستان شرقی چه خواهد بود؟

نظر باینکه دیدگاههای متعدد در جنبش ملی اویغور وجود دارد استراتژی های متعددی نیز برای آینده طراحی می شود . در این میان گروهی معتقدند که چین کمونیست هم مانند اتحاد شوروی سابق دیر یا زود از هم خواهد پاشید و ملل موجود در فدراسیون چین مستقل خواهند شد و از جمله تبت و ترکستان شرقی استقلال کامل خود را بازخواهند یافت و مبازه ملل موجود در فدراسیون چین تحقق این هدف را تسریع خواهد کرد . فدراسیون چین از بهم پیوستن 56 ملیت مختلف تشکیل شده است .

گروهی دیگر آرزوی ایجاد جمهوری اسلامی را دارند بویژه که در گذشته جنبش شکل یافته ای با این استراتژی وجود داشته است و شخصی بنام « یوسف آلب تکین » رهبرجمهوری اسلامی ترکستان شرقی بود که در سال 1995 در سن 94 سالگی درگذشت . هم اکنون در کشورهای آسیای مرکزی یک حزب اسلامی  بنام « حزب تحریر »  فعال است و حتی توانسته است به یک نیروی تهدید کننده حاکمیت در کشور های آسیای مرکزی تبدیل شود . حزب تحریر در میان اوبغورها نیز نفوذ دارد و علیرغم اینکه روشنفکران اویغور کمتر به مذهب گرایش دارند ولی مردم عادی بویژه روستائیان اسلام را مبنای هر حرکت سیاسی می دانند . اسلام اویغور ها جنبه تصوف دارد و طرفدار مداراست .


پایان دادن به کلنیزاسیون ترکستان شرقی توسط چینی های هان ، کسب خودمختاری واقعی ، برداشته شدن تبعیضات اقتصادی و سیاسی و مهمتر از همه دفاع از زبان و فرهنگ اویغور خواست همه مبارزان اویغور در حال حاضر است اگر این خواسته ها بر آورده  شده و موانع موجود برطرف شوند ملت اویغور خواهد توانست آزادانه و آگاهانه آینده خود را بدست خود رقم بزند .

                                                               ماشااله رزمی  12 ژوئن 2009 - پاریس