یاندیریلان کیتابلار!

صمد وورغون

ایران ایرتیجاعچیلارى آذربایجان دیلینده اولان کیتابلارى وحشیجه سینه یاندیریرلار.

مرتجعین ایران، کتابهاى آذربایجانى را با وحشیت به آتش کشیدند.

جللاد! سنین قالاق قالاق یاندیردیغین کیتابلار
مین کمالین شؤهرتى دیر، مین اوره یین آرزیسى...
بیز کؤچه ریک بو دونیادان، اونلار قالیر یادیگار.
هر ورقه نقش اولونموش نئچه اینسان دویغوسو
مین کمالین شؤهرتى دیر، مین اوره یین آرزیسى...

یاندیردیغین او کیتابلار آلوولانیر... یاخشى باخ!
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته...
شاعیرلرین نجیب روحو مزاریندان قالخاراق
آلقیش دئییر عئشقى بؤیوک، بیر قهرمان میللته.
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته...

جللاد! منیم دیلیمده دیر بایاتیلار، قوشمالار
دئ، اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟
هر گرایلى پرده سینده مین آنانین قلبى وار...
هر شیکسته م اؤولادى دیر بیر موقددس دیله یین
دئ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟

سؤیله سن مى خور باخیرسان منیم شئعیر دیلیمه؟
قوجا شرقین شؤهرتى دیر فوضولى نین غزلى!
سن مى «ترک خر» دئییرسن اولوسوما، ائلیمه؟
داهیلره سود وئرمیشدیر آذربایجان گؤزه لى...
قوجا شرقین شؤهرتى دیر فوضولى نین غزلى!

جللاد! یانیب اود اولسا دا، کوله دؤنمه ز آرزیلار،
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!
هر اوره یین اؤز دونیاسى بیر سعادت آرزیلار
قانلار ایله یازیلمیشدیر هر آزادلیق دستانى...
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!

ازل باشدان دوشمنیمدیر اوزو موردار قارانلیق...
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار، هر میللتین اؤز آدى
کاییناتا ده ییشمه رم شؤهرتیمى بیر آنلیق
منم اودلار اؤلکه سینین گونش دونلو اؤولادى!
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار، هر میللتین اؤز آدى!

نه دیر او دار آغاجلارى، دئ، کیملردیر آسیلان؟
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟
دایان!... دایان!... اویاق گزیر هر اوره کده بیر آسلان
بوغازیندان یاپیشاجاق اونون قادیر پنجه سى
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟

جللاد! سن مى، دئ، قیریرسان فداییلر نسلینى؟
میللتیمین صاف قانى دیر قورد کیمى ایچدییین قان!
زامان گلیر... من دویورام اونون آیاق سسینى
شهیدلرین قییام روحو یاپیشاجاق یاخاندان
میللتیمین صاف قانى دیر قورد کیمى ایچدییین قان!...

بیر ورقله تاریخلرى، اوتان منیم قارشیمدا
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟
کوراوغلونون، ستتارخانین چلنگى وار باشیمدا
نسیللریم قویمایاجاق داش اوستونده داشینى
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟

سور آتینى، دؤرد نالا چاپ! مئیدان سنیندیر ... آنجاق
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى...
قوجا شرقین گونسشى دیر یاراندیغیم بو تورپاق
من یئتیردیم آل بایراقلى اینقیلابلار نسلینى
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى!

١٩٤٧-   ١٣٢۵

ترجمه فارسى:

جلاد کتابهایى که تل تل مى سوزانى
شهرت هزار کمال و آرزوى هزار دل است.
ما از این دنیا کوچ مى کنیم و آنها یادگار مى مانند
در هر ورقش چه احساسهاى انسانى نقش بسته است
شهرت هزار کمال و آرزوى هزار دل است

کتابهایى که مى سوزانى شعله مى کشند، درست نگاه کن!
شعله ها تاریکى را روشن مىسازد
ارواح نجیب شعرا از قبرها برمى خیزند
و به ملت قهرمانى که عشق بزرگى دارد آفرین مى گویند
شعله ها تاریکى را روشن مى سازد

جلاد بایاتى ها و قوشماها در زبان من است
بگو دل سنگت آنها را هیچ احساس کرد؟
در پرده هر گرایلى دل هزار مادر نهفته است
هر شکسته ام فرزند آرزوى مقدسى است
بگو دل سنگت آنها را هیچ احساس کرد؟

بگو ببینم تو به زبان شعر من با حقارت مى نگرى؟
غزل فضولى شهرت شرق پیر است
آیا تو به ایل و ملت من ترک خر مى گویى؟
زیباى آذربایجان به داهیها شیر داده است
غزل فضولى شهرت شرق پیر است.

جلاد آرزوها اگر بسوزند و آتش شوند خاکستر نمى شوند
مادر طبیعت انسان را بنده نزاده است
دنیاى هر دلى در آرزوى سعادتى است
داستان هر آزادى را با خونها نوشته اند
مادر طبیعت انسان را بنده نزاده است.

تاریکى زشترو از روز ازل دشمن من است
هر خاکى عشقى و هر ملتى نامى دارد
شهرت خودم را با تمام کاینات عوض نمى کنم
منم فرزند آفتاب پوش دیار آتش ها
هر خاکى عشقى مخصوص خود و هر ملتى نامى دارد

آن چوبه هاى دار چیست، بگو چه کسانى را به آنها مى آویزند؟
صداى حق وطنم را بازیچه پنداشته اى؟
بایست، آگاه باش، در هر دلى شیر آگاهى است
که پنجه توانایش گلویت را خواهد فشرد
نداى حق وطنم را بازیچه مى پندارى؟

جلاد بگوببینم تو نسل فدائیان را بر مى اندازى؟
خونى که مانند گرگ مى خورى خون صاف ملت من است
زمان مى رسد، صداى پایش را مى شنوم
روح قیام شهیدان گلویت را خواهد فشرد
خونى که مانند گرگ مى خورى خون صاف ملت من است

تاریخ را ورق بزن و از من شرم کن
مادرم تومریس مگر سر کیخسرو را نبرید؟
تاج گل کوراوغلو و ستارخان بر سر من است
مادرم تومریس مگر سر کیخسرو را نبرید؟

١٩٤٧